"โครงการโบราณคดีบนพื้นที่สูงในอำเภอปางมะผ้า จังหวัดแม่ฮ่องสอน ระยะที่ 2" เป็นโครงการที่ต่อยอดจากโครงการโบราณคดีบนพื้นที่สูงในอำเภอปางมะผ้า จังหวัดแม่ฮ่องสอน ระยะที่ 1 ซึ่งได้รับทุนจากสำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.) ดำเนินการวิจัย 3 ปี ระหว่าง พ.ศ.2546-2549

คณะผู้วิจัยประกอบด้วย

หัวหน้าโครงการและนักวิจัยด้านโบราณคดี คือ ผศ.ดร.รัศมี ชูทรงเดช ภาควิชาโบราณคดี คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร

นักวิจัยด้านวงปีไม้และสิ่งแวดล้อม คือ รศ.ดร.นาฏสุดา ภูมิจำนงค์ คณะสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล

นักวิจัยด้านมานุษยวิทยากายภาพ: ฟันมนุษย์ คือ ผศ.พญ.ดร.กนกนาฏ จินตกานนท์

นักวิจัยด้านมานุษยวิทยากายภาพ นางสาวนัทธมน ภู่รีพัฒน์พงศ์ โครงการโบราณคดีบนพื้นที่สูงในอำเภอปางมะผ้า จังหวัดแม่ฮ่องสอน ระยะที่ 2

แนะนำโครงการ

โครงการวิจัยนี้เป็นโครงการวิจัยแบบสหวิทยาการ (Multi-disciplinary research) ที่เชื่อมโยงการวิจัยในด้านโบราณคดี มานุษยวิทยา วงปีไม้เข้าด้วยกัน เพื่อสร้างองค์ความรู้ใหม่เกี่ยวกับการปรับตัวของคน และพัฒนาการทางสังคม-วัฒนธรรม และสภาพแวดล้อมโบราณในป่าเขตร้อน

โจทย์วิจัยที่สำคัญของโครงการคือ ประการแรก เพื่อศึกษาเรื่องราวของคน วัฒนธรรม และจัดลำดับพัฒนาการทางสังคมและวัฒนธรรมของชุมชนดั้งเดิมที่เคยอาศัยอยู่ในพื้นที่อำเภอปางมะผ้า ประการที่สอง เพื่อศึกษาสภาพแวดล้อมโบราณในป่าเขตร้อน ประการที่สาม เพื่อศึกษาการปฏิสัมพันธ์ระหว่างคนกับสิ่งแวดล้อมในอดีต โดยเฉพาะการปรับตัวทางวัฒนธรรมของคนที่อาศัยอยู่ในพื้นที่ภูเขาสูงชัน และ ประการสุดท้าย เพื่อศึกษาเปรียบเทียบการเปลี่ยนแปลงทางสังคม วัฒนธรรมและสภาพแวดล้อมระหว่างอดีตกับปัจจุบัน

โครงการวิจัยระยะที่หนึ่งได้ค้นพบหลักฐานเป็นจำนวนมากและไม่สามารถทำการวิจัยให้เสร็จภายในระยะเวลาการวิจัย 2 ปี ดังนั้น โครงการวิจัยระยะที่สองจึงเป็นโครงการต่อเนื่องที่เน้นการวิเคราะห์ข้อมูลและบูรณาการผลการวิจัยจากศาสตร์ต่างๆ เพื่อตอบคำถามโจทย์วิจัยข้างต้น รวมทั้งเพื่อพัฒนาแนวคิดทฤษฏีและวิธีวิทยาในแต่ละศาสตร์ และนำองค์ความรู้ใหม่ไปใช้ประโยชน์และถ่ายทอดสู่ชุมชนท้องถิ่นและสาธารณชนต่อไป
สำหรับโครงการวุฒิเมธีวิจัยและพัฒนา 2 โครงการคือ โครงการสำรวจและจัดทำระบบฐานข้อมูลสารสนเทศทางโบราณคดีบนพื้นที่สูงในบริเวณลุ่มแม่น้ำลางตอนบน อำเภอปางมะผ้า จังหวัดแม่ฮ่องสอน และโครงการศึกษาชาติพันธุ์วรรณนาทางโบราณคดีของกลุ่มคนบนพื้นที่สูงในอำเภอปางมะผ้า จังหวัดแม่ฮองสอน ซึ่งเสนอขออนุมัติโครงการพร้อมกับโครงการวิจัยระยะที่สองนั้น เป็นโครงการวิจัยคู่ขนานที่ช่วยสนับสนุนข้อมูลให้กับโครงการโบราณคดีบนพื้นที่สูงฯ โดยตรง และเป็นโครงการที่ส่งเสริมผู้ช่วยนักวิจัยซึ่งทำงานในพื้นที่วิจัยเป็นเวลา 4 ปีให้พัฒนาเป็นนักวิจัย

ผลที่คาดว่าจะได้รับจากโครงการโบราณคดีบนพื้นที่สูงในอำเภอปางมะผ้า จังหวัดแม่ฮ่องสอนระยะที่สอง และโครงการวุฒิเมธีวิจัยและพัฒนา คือ การสร้างองค์ความรู้ใหม่ ด้านโบราณคดี มานุษยวิทยา วิทยาศาสตร์ (ชีววิทยา) แพทย์ศาสตร์ ทันตแพทย์ศาสตร์ วิทยาศาสตร์สิ่งแวดล้อม ธรณีวิทยา ภูมิศาสตร์ วนศาสตร์ สัตววิทยา ฯลฯ โดยเฉพาะองค์ความรู้ใหม่เรื่องโบราณคดีของกลุ่มคนที่อาศัยอยู่บนพื้นที่สูงในประเทศไทย ซึ่งในปัจจุบันเรามีความรู้ ความเข้าใจที่น้อยมาก พื้นที่อำเภอปางมะผ้าจัดเป็นชายขอบของความรู้ด้านโบราณคดีและประวัติศาสตร์ไทย นอกจากนี้องค์ความรู้ใหม่ยังเป็นข้อมูลพื้นฐานสำคัญในการประยุกต์ใช้อดีตกับปัจจุบัน อันจะช่วยทำให้การอนุรักษ์และจัดการทรัพยากรธรรมชาติและวัฒนธรรมในท้องถิ่นมีประสิทธิภาพมากขึ้น รวมทั้งสร้างจิตสำนึกท้องถิ่นและสร้างความเข้มแข็งให้กับชุมชนท้องถิ่นได้